Klasyfikowanie odpadów

Gospodarujący odpadami winien dokonać szczegółowej analizy źródeł ich powstawania, gdyż to kryterium jest kluczowe do poprawnej klasyfikacji odpadów. Katalog odpadów określa grupy, podgrupy i rodzaje odpadów oraz ich kody wraz z listą odpadów niebezpiecznych. Odpady winno się zatem klasyfikować mając na względzie zarówno źródło ich powstawania, jak i wytyczne wynikające z katalogu odpadów.

Podstawa prawna

Przepisy ustawy o odpadach z 2001 r. obowiązują zgodnie z przepisami przejściowymi ustawy o odpadach z 2012 r., w myśl których do dnia 31 grudnia 2014 r. do ewidencji odpadów stosuje się przepisy dotychczasowe (Art. 236 ust. 1).

Zgodnie z art. 36 ustawy o odpadach posiadacz odpadów, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, jest obowiązany do prowadzenia ich ilościowej i jakościowej ewidencji zgodnie z przyjętym katalogiem odpadów i listą odpadów niebezpiecznych.

Zatem do końca roku 2014 odpady winny być klasyfikowane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów. Przedmiotowe rozporządzenie określa szczegółowy algorytm postępowania przy klasyfikowaniu odpadów. Postępowanie w sposób niezgodny z treścią rozporządzenie skutkować może błędną klasyfikacją odpadów.

Reguły i zasady poprawnej klasyfikacji odpadów

W myśl reguł określonych przytoczonym aktem normatywnym odpady klasyfikuje się według źródła powstawania:

1. W grupach 01 do 12 lub 17 do 20, przypisując im odpowiedni kod sześciocyfrowy określający rodzaj odpadu (wyłączając kody kończące się na 99);

2. W przypadku nieodnalezienia odpowiedniej pozycji w grupach 01 do 12 lub 17 do 20, odpady klasyfikuje się w grupach 13, 14 i 15.

3. W przypadku nieodnalezienia odpowiedniej pozycji w w/w grupach odpady klasyfikuje się w grupie 16, zawierającej odpady nieujęte w innych grupach.

4. W przypadku nieodnalezienia odpowiedniej pozycji w grupie 16, odpady klasyfikuje się w grupie według źródła powstawania, przypisując im kod kończący się na 99 (inne niewymienione odpady).

Poprawna klasyfikacja:

Posiadacz odpadów winien zatem dokonać szczegółowej analizy źródeł ich powstawania, gdyż to kryterium jest kluczowe do poprawnej klasyfikacji odpadów. Katalog odpadów określa grupy, podgrupy i rodzaje odpadów oraz ich kody wraz z listą odpadów niebezpiecznych.

Odpady klasyfikuje się nadając im sześciocyfrowy kod według następującego schematu:

xx – grupa odpadu;

xx xx – podgrupa odpadu;

xx xx xx – rodzaj odpadu.

Klasyfikacja odpadów niebezpiecznych 

Listę odpadów niebezpiecznych ustala się poprzez oznakowanie odpadów niebezpiecznych w katalogu odpadów indeksem górnym w postaci gwiazdki „*” przy kodzie rodzaju odpadów. Wygląda to w sposób następujący:

xx xx xx*.

Specyficzne gałęzie przemysłu 

Ustawodawca wskazuje nadto, iż odpady ze specyficznych gałęzi przemysłu klasyfikuje się w kilku grupach, w szczególności odpady powstające przy produkcji samochodów klasyfikuje się w grupie:

• 08 – odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich, w zależności od etapu produkcji.

• 11 – odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych;

• 12 – odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych;

Odpady opakowaniowe będące odpadami komunalnymi, jeśli są zbierane selektywnie lub występują jako zmieszane odpady opakowaniowe, klasyfikuje się w podgrupie 15 01, a nie w 20 01.

Katalog odpadów

Szczegółowy wykaz grup, podgrup i kodów odpadów zawiera katalog odpadów, który określony został rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) – zobacz.

Praktyczny przykład poprawnej klasyfikacji

W celu lepszego zobrazowania opisywanej materii warto posłużyć się przykładem. By zaklasyfikować przedmiot wykonany z tworzywa sztucznego, uznany za odpad, pod odpowiednim kodem znać należy źródło jego pochodzenia, w innym przypadku odpad taki zaklasyfikowany mógłby zostać pod wieloma następującymi kodami:

• 07 02 13 – odpady tworzyw sztucznych;

• 12 01 05 – odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych;

• 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych;

• 16 01 19 – tworzywa sztuczne;

• 16 80 01 – magnetyczne i optyczne nośniki informacji;

• 17 02 03 – tworzywa sztuczne;

• 19 12 04 – tworzywa sztuczne i guma;

• 20 01 39 – tworzywa sztuczne;

• 20 03 07 – odpady wielkogabarytowe.

Powyższy przykład uwidacznia możliwe błędy, które posiadacz odpadów może popełnić, ewidencjonując odpady bez stosowania zasad określonych w rozporządzeniu. Pamiętając, że dany odpad może być zaklasyfikowany wyłącznie pod jednym kodem kierować należy się zasadą źródła powstawania, a zatem ten sam przedmiot wykonany z tworzywa sztucznego, uznany za odpad zaklasyfikować można również w bardziej czytelny sposób poprzez ustalenie:

1. Przynależności do odpowiedniej grupy;

2. Przynależności do właściwej podgrupy,

3. Nadanie poprawnego kodu.

Opisany powyżej algorytm postępowania w odniesieniu do omawianego przykładu wyglądać będzie w sposób następujący:

07 – Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej;

07 02 – Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania tworzyw sztucznych oraz kauczuków i włókien syntetycznych;

07 02 13 – Odpady tworzyw sztucznych.

12 – Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych;

12 01 – Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych;

12 01 05 – Odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych.

15 – Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach;

15 01 – Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi);

15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych.

16 – Odpady nieujęte w innych grupach;

16 01 – Zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy (włączając maszyny pozadrogowe), odpady z demontażu, przeglądu i konserwacji pojazdów (z wyłączeniem grup 13 i 14 oraz podgrup 16 06 i 16 08);

16 01 19 – Tworzywa sztuczne.

17 – Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych);

17 02 – Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych;

17 02 03 – Tworzywa sztuczne.

19 – Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych;

19 10 – Odpady z rozdrabniania odpadów zawierających metale

19 10 02 – odpady metali nieżelaznych;

19 – Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych;

19 12 – Odpady z mechanicznej obróbki odpadów (np. obróbki ręcznej, sortowania, zgniatania, granulowania) nieujęte w innych grupach;

19 12 04 – Tworzywa sztuczne i guma.

20 – Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie;

20 01 – Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (z wyłączeniem 15 01);

20 01 39 – Tworzywa sztuczne.

20 – Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie;

20 03 – Inne odpady komunalne;

20 03 07 – Odpady wielkogabarytowe.

Konkludując – w analizowanym przypadku – przedmiot z tworzywa sztucznego, uznany za odpad, zaklasyfikowany może zostać m.in. pod kodem:

• 15 01 02 – opakowanie z tworzywa sztucznego – jeżeli stanowi butelkę plastikową;

• 16 01 19 – tworzywa sztuczne – jeżeli stanowi element wymontowany z pojazdu wycofanego z eksploatacji, np. zderzak plastikowy lub kokpit;

• 17 02 03 – tworzywa sztuczne – jeżeli stanowi element konstrukcyjny powstały w wyniku prac remontowych obiektu budowlanego;

• 20 01 39 – tworzywa sztuczne – jeżeli jest zużytym elementem wyposażenia wnętrz, np. doniczką.